In een ijskoude december maand bezocht ik voor een weekend de historische stad Gdansk, waar de plaatselijke trots Lechia Gdansk ook speelde tegen Jagiellonia Bialystok. Het werd een duel in -4 graden en in de tweede helft zat ik maar liefst veertig minuten onder een gigantisch spandoek, aangevuld met de nodige pyro vanaf boven. Achteraf was dit een van de meest indrukwekkende sfeeracties die ik ooit heb meegemaakt en zelf (dan wel, onbedoeld) deel van heb mogen uitmaken. Het spandoek betrof een felle boodschap tegen de ideologie van het communisme. Ik stond de hele tweede helft met de handen in de lucht het doek vast te houden en zag eigenlijk niets meer van de wedstrijd, maar was wel getuige van een knokpartij tussen de eigen supporters, nota bene onder het doek. Een hele belevenis in het noorden van Polen.
Gdansk is een stad die heel veel te verduren heeft gehad in de geschiedenis van haar bestaan. Zo begon hier ooit het eerste geweld van de Tweede Wereldoorlog en is Gdansk, voorheen Danzig, meerdere keren een ‘vrije stad’ geweest. Ook behoorde de stad in het verleden tot Duitsland, de Pruisen en maakt het sinds 1945 deel uit van Polen. Ik kan het iedereen aanraden het Muzeum II Wojny Swiatowej w Gdansku te bezoeken. In dit museum krijg je alles te weten over de Tweede Wereldoorlog en Gdansk haar nauwe betrokkenheid hierbij. Tijdens mijn bezoek in de decembermaand lag er overal sneeuw in Gdansk wat voor een betoverend effect zorgde in de stad, vooral in het gebied bij het water genaamd Nowa Motlawa. In deze maand was er ook een kerstmarkt aanwezig en deze werd druk bezocht, hier konden we heerlijk genieten van een Hongaarse Langos.
Ik wist van tevoren dat KS Lechia Gdansk, net als Slask Wroclaw waar men een hechte vriendschap mee heeft, door het EK in 2012 een veel te groot stadion heeft. De Polsat Plus Arena telt liefst 41.620 plaatsen, waar doorgaans slechts zo'n 6.500 mensen aanwezig zijn. Tegen Jagiellonia Bialystok was het zelfs nog rustiger en kwamen er 5.170 toeschouwers op het duel af. Vermoedelijk was de koude temperatuur een goede reden voor een aantal supporters om dit keer thuis te blijven. Doordat Gdansk zo dicht bij de Oostzee ligt is het hier nog een stuk kouder dan in mijn woonplaats in het zuiden Polen. Ondanks de grote is dit echt wel een mooi stadion. De subtiele boogjes aan de bovenkant zijn leuk ontworpen en dit valt ook vanaf buiten te zien, door de gecreëerde lichtinvallen. Ik ben ook blij dat de club de stoeltjes in de juiste kleuren heeft, dit laten sommige clubs nog wel eens na.
Lechia Gdansk doet dit seizoen goed mee in de Ekstraklasa en lijkt op het moment van schrijven met promovendus Radomiak Radom uit te maken wie ‘the best of the rest’ gaat worden. Lech Poznan, Pogon Szczecin en Rakow Czestochowa gaan duidelijk uitmaken wie het kampioenschap gaat pakken. De laatste jaren zijn behoorlijk fijn geweest voor de supporters van Lecha Gdansk. Zo pakte de club drie jaar geleden knap de Poolse beker en een jaar erna waren de Biało-Zieloni (Wit-Groenen) verliezend finalist. De oud-club van onder meer Vanja Milinković-Savić, Rafał Wolski, Gino van Kessel en Vytautas Andriuškevičius staat er dus meer dan prima voor in het hedendaagse Poolse voetbal.
Door middel van een tram vanuit het centrum kwam ik redelijk dicht bij het stadion terecht. De lichtgroene voetbaltempel van Gdansk kleurde glansrijk bij de donkere avond en de vele witte sneeuw op de grond. Omdat het stadion zo groot is had ik het niet druk verwacht en had ik, net zoals altijd bij Slask Wroclaw, een kaartje gekocht voor de zijde van de harde kern. Het bleek het geval te zijn, in tegenstelling tot in Wroclaw, dat dit stadion twee verdiepingen heeft. Het loopt dus niet aan één stuk door naar boven. Hierdoor betekende het dat de gehele benedenverdieping gevuld was met fanatieke supporters. Dit zorgde uiteindelijk voor meer sfeer, omdat men anders veel verspreider zou zitten. Ik vond dit wel prima en weet inmiddels dat je in dit soort dingen terecht kunt komen wanneer je bewust niet alles van tevoren uit wilt zoeken over een stadion.
Tussen de staande mensen zag ik de wedstrijd beginnen en het kabaal ging gelijk goed tekeer vanaf deze zijde. De eerste helft kende een redelijk tempo en Jagiellonia Bialystok, de grootste club uit het Noordoosten van Polen, nam via Taras Romanczuk de leiding. Vlak voor de rust wist Lechia Gdansk nog een penalty voor zich te winnen en deze mogelijkheid ging natuurlijk naar de lokale beroemdheid Flávio Paixão. Hij is de topscorer aller tijden voor Lechia Gdansk in de Ekstraklasa, met op het moment van schrijven liefst 73 goals. Flávio Paixão maakte zes jaar geleden de pikante overstap van Slask Wroclaw naar Lechia Gdansk, waarna Slask zeer ontevreden was over zijn gedrag en zijn disloyaliteit jegens de club. Des te pijnlijker waren zijn doelpunten tegen WKS. Sinds hij in Gdansk speelt is hij ontzettend belangrijk geweest voor de club, zelfs nu hij al 37 jaar oud is.
Sinds de rust daalde de temperatuur nog iets verder en werd het -4 graden. Zelden heb ik in zo’n kou een wedstrijd gezien. Ik kan mij een avondwedstrijd in 2018 van Atalanta Bergamo tegen Lazio herinneren dat het meest in de buurt zou moeten komen. Het was goed afzien maar dat hoort er nou eenmaal bij in deze Poolse wintermaanden. Toen het beginsignaal van de tweede helft klonk, ging er direct een gigantisch spandoek over ons heen. De hele benedenverdieping werd bedekt met iets dat vanonder leek op alleen maar een bloederige kleur. Achteraf kreeg ik pas te weten wat de betekenis van dit doek was en hoe vet het er van bovenaf uit zag.
Met deze sfeeractie toonde Lechia Gdansk haar afkeer tegen het communisme. In het verleden is Polen hier namelijk ingedompeld door de Sovjet-Unie, terwijl de inwoners dit niet wilde en ook niet lang trokken. Op het doek zien we de meest kenmerkende figuren in de historie van het communisme, inclusief het gezicht van de Poolse variant. Het zijn Che Guevara (Cuba), Wojciech Jaruzelski (Polen), Joseph Stalin (Rusland) en Mao Zedong (China) die op deze indrukwekkende wijze verafschuwd worden voor de gruweldaden in het verleden. Onder de hoofden die helemaal onder het bloed zitten, staat tussen tientallen doodskoppen de tekst ‘Moordfabriek’, om aan te geven voor hoeveel (onschuldige) doden deze leiders hebben gezorgd. De ultra’s van Lechia Gdansk hebben op deze hele artistieke wijze laten zien aan de wereld hoe erg zij het communisme haten. En dat is begrijpelijk, kijkend naar de geschiedenis van deze bewogen stad.
Credits: Ultras Lechia Gdansk
Credits: Ultras Lechia Gdansk
Telkens wanneer ik dacht dat het doek weg zou gaan en de fans het wel mooi vonden geweest, gebeurde dat niet. Liefst veertig minuten van de tweede helft werd het doek door mij en de supporters omhoog gehouden en hieronder brak ook nog eens een gevecht uit. Twee ogenschijnlijk dronken gasten raakte onder het doek met elkaar op de vuist en de een sloeg de ander zelfs een blauw oog. Hierop raakte nog wat andere mensen betrokken en bijna liep het uit op een enorme knokpartij. Gelukkig zagen omstanders de dreiging en werden de supporters uit elkaar gehaald, waarna degene met het blauwe oog de benen nam.
Naarmate de tijd vorderde kwam er wat verwarming rondom het doek: er kwam pyro aan te pas vanaf de bovenkant. De harde knallen vlogen om de oren en er werd het nodige afgestoken. Schijnbaar scoorde Jagiellonia Bialystok nog de winnende goal ergens in de tweede helft, maar hier kreeg ik niets van mee. De laatste vijf minuten van de tweede helft en wat extra tijd kon ik nog mee pakken toen het doek dan eindelijk verdween, Lechia gaf toen nog even goed gas maar een gelijkmaker bleef uit.
Het was een aparte ervaring in het stadion van Lechia Gdansk, waarna ik in de stad onderweg naar mijn andere reisgenoten in een kebabzaak terecht kwam. Na de bestelling kwam er even later een bezopen man met een bebloed hoofd naar binnen strompelen met achter hem twee jonge gasten, die met hem waren en deden alsof er niets aan de hand was. De mensen achter de toonbank leken het ook niet zo bijzonder te vinden en gingen rustig door met het maken van mijn falafel-box. De met bloed doordrenkte man ging instabiel zitten op een stoeltje en veegde zijn bloed af met servetjes van de zaak. Dit was dan wel het moment waar ik even dacht, wat heb ik nou weer allemaal meegemaakt en kan het nog gekker worden? Het werd niet gekker, hoewel in het café op de late avond we besloten nog één, normaal, laatste rondje te doen en een vriend van mij zonder te weten het allerzwaarst beschikbare speciaal biertje kocht: een porter met 14.5% alcohol. De juiste afsluiting van een weekend in Gdansk, een mooie stad vol belevenis.
Wedstrijdverslag
Wedstrijd: Lechia Gdansk - Jagiellonia Bialystok Competitie: Ekstraklasa
Datum: 11-12-2021
Uur: 20:00u Weer: -4gr.
Transport: Tram
Land: Polen
Plaats: Gdansk
Stadion: Polsat Plus Arena Publiek: 5.170 Capaciteit: 43.615 Sfeer: 7
Prijs: 6.60eu Soort: E-Ticket
Bier: 2.64eu
Uitslag: 1-2
Wedstrijdverloop:
´35 Taras Romaczuk, 0-1
´45 Flavio Paixao, 1-1 (P)
´54 Bartosz Bida 1-2